နိဒါန်း
ယခုတလော သတင်းတွေထဲ မကြာခဏ မြင်နေရတာက စင်ကာပူ သယ်ယူပို့ဆောင်ရေး ဝန်ကြီးဟောင်း S.Iswaran။ သူ့ ကို လာဘ်စားမှု (၂၀) ကျော်နှင့် အစိုးရရှေ့နေမှ တရားဆွဲထားပါတယ်။ သူကတော့ အပြစ်ရှိသည်ဟု မဝန်ခံပါ။ တရားရင်ဆိုင်ဖို့ ပြင်နေပါတယ်။ ဝန်ကြီးဟောင်းက နိုင်ငံရေးကို ၁၉၉၇ မှ စတင်လာသူ ဖြစ်၍၊ အင်မတန် တော်သော ထက်သော ဝါရင့် နိုင်ငံရေးသမား ဝန်ကြီး ဖြစ်ပါသည်။ အရင် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဝန်ကြီးလည်း လုပ်ခဲ့ဘူးပါတယ်။
စင်ကာပူနိုင်ငံက လာဘ်ပေးလာဘ်ယူ အကင်းရှင်းဆုံး နိုင်ငံတွေထဲ နံပါတ် ၅ နေရာချိတ်ထားသော နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ ကမ္ဘာထိပ်တန်း ၁၀ နိုင်ငံထဲမှ တစ်ခုတည်းသော အာရှနိုင်ငံ ဖြစ်ပါသည်။
စင်ကာပူနိုင်ငံဟာ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူနှင့် ပတ်သတ်လာရင် လုံးဝ သည်းမခံသော နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်။ အထူးသဖြင့် အစိုးရ ဝန်ထမ်းတွေဆိုရင် ပိုပြီးတောင် တင်းကျပ်ပါတယ်။
သမိုင်းကြောင်း
စင်ကာပူတွင် လာဘ်ပေးလာဘ်ယူ လုံးဝ ကင်းစင်သည် မဟုတ်ပါ။ ရံဖန်ရံခါ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုဖြင့် ဖမ်းဆီး အပြစ်ပေးခံရသည် သတင်းများကို ကြားရပါတယ်။ ကျွန်တော် စိတ်ထဲမှာ ကြားသိ မှတ်မိသော အဖြစ်တစ်ခုကား ၁၉၈၆ က ဖြစပါတယ်။ ထိုအချိန်က စင်ကာပူ ဝန်ကြီးချုပ်မှာ Lee Kwan Yew ဖြစ်ပြီး၊ စင်ကာပူကား ယခုလို ချမ်းသာကြွယ်ဝသော နိုင်ငံ မဖြစ်သေး။ အဘက်ဘက်မှ ကြိုးစားနေကြဆဲ ကာလ။ လူတော်လူကောင်းများ အလိုပင် လိုအပ်နေသောကာလ ဖြစ်ပါတယ်။ Teh Cheang Wan ဆိုသူမှာ နိုင်ငံကို ချစ်သော လူတော်တစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ဆောက်လုပ်ရေး ပညာတွင် ထူးချွန်ပြီး ရာထူးအဆင့်ဆင့် တိုးကာ နောက်ဆုံးတွင် Housing Development Board (HDB) တွင် CEO ရာထူး ရထားသူဖြစ်သည်။ စကားချပ် - စင်ကာပူ နိုင်ငံသား ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် HDB တွင် နေထိုင်ကြပါသည်။ Teh သည် National Development ဝန်ကြီးအဆင့်လည်း ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံ၏ အင်မတန် အားထားရသော သူ ဖြစ်သည်။
 |
| Teh Cheang Wan |
ထိုအချိန်က Teh လာဘ်စားသည်ဟု သတင်းထွက်၍ ခေါ်ယူစစ်ဆေးသည်။ $1million လာဘ်ယူသည်ဟု သတင်းထွက်၏။ ထိုအခါ Teh က ဝန်ကြီးချုပ် Lee ကို တွေ့လိုကြောင်း တောင်းဆိုသည်။ Lee က စစ်ဆေးမှုများ ပြီးဆုံးမှသာ တွေ့မည် အကြောင်းပြန်သည်။ နှစ်ပတ်အကြာ Teh သည် ကိုယ့်ကိုကိုယ် (suicide) သတ်သေသွားခဲ့သည်။ သူရေးခဲ့သော စာထဲတွင် သူအနေနှင့် အင်မတန်ပင် စိတ်ပင်ပန်းကြောင်း၊ အပြစ်ကို တာဝန်ယူသောအနေဖြင့် အကြီးမားဆုံး ပြစ်ဒါဏ်ကို ခံယူလိုက်သည် ဆိုထားသည် (ငြင်းခုံဖွယ် အချက်များ ရှိကောင်း)။
As an honourable oriental gentleman I feel it is only right that I should pay the highest penalty for my mistake.
ထိုအဖြစ်အပျက်နှင့် ပတ်သတ်၍ Lee Kwan Yew ၏ စာအုပ်တစ်အုပ်ထဲတွင် ဤသို့ ဆိုထားသည်။
The purpose is not just to be righteous. The purpose is to create a system which will carry on because it has not been compromised. I didn't do that just to be righteous about Teh Cheang Wan. But if I had compromised, that is the end of the system.
ဓမ္မကျသည် ဆိုသည်ထက် ပိုပါသည်။ ယုံကြည်စိတ်ချ စနစ်တစ်ခုကို တည်ဆောက်နေရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။ Teh Cheang Wan ဖြစ်နေ၍ မိမိဘက်မှ လျော့ပေးလိုက်လျှင် ထိုစနစ် ပျက်ဆီးသွားမည်ဖြစ်သည်။ ရာထူးကြိီး ဝန်ကြီးဖြစ်၍လည်း စစ်ဆေးမှုမှ မလွတ်ပါ။ မည်သူမဆို စစ်ဆေးခံရမည်။ ထိုနောက် တရားရုံးတွင် တရားရင်ဆိုင်ခွင့် အပြည့်အဝ ရရှိစေရမည်။"
အတွေ့အကြုံ (၁) မြန်မာ့ ဂါဝရ
မြန်မာ ယဥ်ကျေးမှု ထုံးစံအရ လူငယ်မှ လူကြီးသူမများကို အရိုအသေပေး ကန်တော့ကြသည်။ မိမိထက် အသက်ကြီး၊ ဝါကြီးသူများကို လက်ဆောင်များပေးကြသည်။ ကျွန်တော် စင်ကာပူတွင် ကျောင်းသားအရွယ်က မြန်မာပြည်မှ အပြန်၊ ဆရာများအတွက် လက်ဆောင်သဘောဖြင့် ပုဇွန်ခြောက်များ ယူသွားသည်။ ကျောင်းပြန်ဖွင့်ရက်တွင် ဆရာ ရုံးခန်းသို့ သွားကာ လက်ဆောင်များ သွားပေးသည်။
ဆရာက အခန်းထဲတွင် အခြားဆရာများ ရှိ၍ အပြင်ကို ကျွန်တော်ကို ခေါ်၏။ ထို့နောက် လက်ဆောင်အတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း၊ သို့ရာတွင် သူတို့အနေဖြင့် ယူခွင့် မရှိပါကြောင်း ပြောပါသည်။ ကျွန်တော်မှာ ပထမဆုံးအကြိမ် အံ့သြမိပါသည်။ တန်ဖိုးမကြီးသော ပစ္စည်းများသာ ဖြစ်ပါသည်။ လူ အချင်းချင်းတွင် လက်ဆောင်ပေးသည်မှာ မဆန်းပြားပါ။ ကျွန်တော် သူငယ်ချင်းဆီမှ လက်ဆောင်များလည်း ရဖူး၊ ပေးဖူးပါသည်။ သို့သော် ဆရာများမှာ ရင်းနှီးသော်လည်း ကျောင်းသားဆီမှ လက်ဆောင်ပစ္စည်း မယူပါ။ အလွန်ဆုံး Teacher Day တွင် လက်ရေးနှင့် ရေးထားသော ကျေးဇူးတင် postcard လောက်ကိုသာ လက်ခံပါသည်။ အံ့သြမိပါ၏။
အတွေ့အကြုံ (၂) လက်ဆောင် (Door Gift)
ကျွန်တော် ပထမဆုံး အလုပ်တွင် တန်ဖိုးကြီး စက်များ ကိုင်ရသည်။ ထိုစက်များကို ရောင်းသော ကုမ္ဗဏီများမှာ တခါတရံ သူ့ထက်ငါ ရောင်းရရန်နှင့် ကောင်းမွန်သော ဆက်ဆံရေး ရှိရန် ကြိုးစားသော အခါများလည်း ရှိသည်။ အထူးသဖြင့် နှစ်ကူးကာလနှင့် အခြား festival များတွင် ရာသီလိုက် မုန့်များ၊ mooncakes၊ ဝက်သားခြောက်၊ ခရစ်စမတ် ကိတ်မုန့်များ လာပေးကြသည်။ တခါတရံ ညစာ ဖိတ်ကျွေးသေးသည်။ အစိုးရလုပ်ငန်းများ မဟုတ်သောကြောင့် မုန့်များကိုကား လက်ခံခွင့် ရှိသည်။ သို့ရာတွင် တစ်ဦးတစ်ယောက်ထဲကို ပေးပါက မလက်ခံရဟု မန်နေဂျာက သတိပေးသည်။ အားလုံးကို ဝေမျှပေးနိုင်သော မုန့်မျိုးကိုသာ လက်ခံရမည် ဆိုသည်။
တစ်ခါက ရုံးကိစ္စဖြင့် အရောင်းကုမ္ဗဏီတစ်ခု၏ ပွဲတစ်ခုကို သွား၍ တတ်ရောက်ရသည်။ ထိုပွဲတွင် ကျွန်တော်နှင့် ပါလာသော လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်တစ်ယောက်က ကံစမ်းမဲ (lucky draw) ပေါက်၏။ ဘာပစ္စည်းဖြစ်သည်ကိုမူ မမှတ်မိတော့ပါ။ သို့ရာတွင် မိမိကံကောင်း၍ ယူခွင့် မရှိပါ။ နောက်တစ်ရက်တွင် ထိုပစ္စည်းကို ရုံးသို့ ပြန်၍ အပ်ရပါသည်။ တန်ဖိုးနည်း ပစ္စည်းများ ဘောပင်၊ door gift (USB thumbdrive) မျိုးကိုပင် ရုံးကို အသိပေးရပါသည်။ ဘုံပစ္စည်းအဖြစ် သတ်မှတ်သည်က များပါသည်။
အတွေ့အကြုံ (၃) ဆန့်ကျင်ဘက် လိင်
ကျွန်တော် စင်ကာပူ ကျောင်းတစ်ခုတွင် အလုပ်လုပ်နေစဥ် ဖြစ်သည်။ တစ်နေ့ ရုံးအစည်းအဝေး တစ်ခုတွင် ဒါရိုက်တာလုက ပြောသည်။ ကျောင်းသားကျောင်းသူများ၊ အပြင်သူများကို တစ်ဦးချင်း တွေ့ပါက သတ်မှတ်ထားသော အခန်းကိုသာ အသုံးပြုကြရန်၊ အခန်းများကို လူရှိပါက မီးအမြဲဖွင့်ရန်၊ အခန်းများ အားလုံးကို အတွင်းအပြင် မြင်နိုင်သော မှန်တံခါးများဖြင့် ပြောင်းတပ်သွားမည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောပါသည်။
ပထမတွင် ကျွန်တော် နားမလည်ပါ။ အခန်းများမှာ လုပ်ပြီးကာစ အကောင်းကြီးများ ဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့် ပြုပြင်ရန် လိုပါသနည်း။ ငွေအလဿ မဖြစ်ပါသလော။ အခြား လိုအပ်ချက်များကို သုံးသင့်သည် မဟုတ်ပါလော။
ထို့နောက် ဒါရိုက်တာက ဆက်၍ ပြောသည်မှာ အကယ်၍ မိမိနှင့် တစ်ယောက်ခြင်း တွေ့မည်သူသည် မိမိနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက် လိင် (opposite sex) ဖြစ်ပါက တစ်ခြားသူ တစ်ဦးဦး ဘေးမှာ ပါရမည်။ သို့မဟုတ်ပါက လူမြင်ကွင်းအောက်တွင်သာ တွေ့နိုင်သည် ဆို၏။ အစိုးရိမ်လွန်သည် ဆိုသည်ထက်၊ ကြို၍ တားထားသည်ဟု မြင်မိပါသည်။ အထူးသဖြင့် လာဘ်ပေးလာဘ်ယူ ဆိုသည်မှာ ငွေပစ္စည်းတစ်မျိုးတည်းသာ မဟုတ်ပါ။ တခြားနည်းလမ်းများစွာ ရှိသေးသည်ကို သတိပေးခြင်း ဖြစ်သည်။
ထို့အပြင် အစိုးရဝန်ထမ်းများသည် အပြင်အဖွဲ့အစည်းလူများတွင် တွေ့ရာတွင် အလွန် သတိထားသည်ကို ကျွန်တော် ဂရုပြုမိသည်။ ဥပမာ ကျွန်တော် ဒါရိုက်တာသည် တခြားအဖွဲ့အစည်းလူကြီးများနှင့် အပြင်ကော်ဖီဆိုင်တွင် တွေ့ဆုံရာတွင် ကော်ဖီ ဝယ်သည်မှအစ တခြားအဖွဲ့အစည်းမှသူက ဝယ်သည်ကို မစားပါ။ မိမိဘာသာ ပေး၍ ဆိုင်ထိုင်ပါသည်။ ကျွန်တော်ကိုလည်း မည်သည့် စားစရာ လက်ဆောင်များပင် လုံးဝ လက်မခံဖို့ ပြောပါသည်။ delivery service နှင့် ရရှိပါကလည်း မှတ်တမ်းအနေဖြင့် (declare) အသိပေးရပါသည်။ ထိုနောက် အားလုံး မြင်နိုင်သော pantry လို နေရာမျိုးတွင် ချထားပြီး မည်သူမဆို သုံးဆောင်နိုင်ပါသည်။